Integriteit: wat kost het, en wat levert het op?

De Week van de Integriteit

Een blog over integriteit, ook omdat ICC (International Chamber of Commerce) de jaarlijkse Week van de Integriteit organiseert (1-9 december).

Gedurende deze week zijn er diverse activiteiten, zoals o.a. deze blog, om aandacht te vragen voor het belang van integriteit. Integriteit gaat iedereen aan, dus ook jou en jouw werk.

Als we het over integriteit hebben, dan is dat meestal niet in economische of financiële termen. In gesprekken over integriteit gaat het over waarden, we hebben het dan over ‘het juiste doen’, ‘doen wat je geacht wordt om te doen’, ‘professioneel handelen’, et cetera.

Waarom dan tóch deze blog over de economische en financiële aspecten van integriteit?

De volgende twee – fictieve maar realistische – voorbeelden laten hopelijk zien waarom het van belang is hier aandacht aan te besteden.

Voorbeeld 1: lol om klanten

In een middelgroot bedrijf is een aantal mensen op de administratie-afdeling de routineklussen een beetje beu en de verveling slaat toe. Een van de werknemers, die toegang heeft tot alle correspondentie met klanten, bedenkt dat het wel grappig zou zijn om elkaar mails toe te sturen met berichten die klanten schreven aan het bedrijf. Daar zit veel materiaal tussen dat voer is voor vermaak en aanleiding geeft tot hilariteit. Er wordt door een flink aantal werknemers in het bedrijf heel wat af gegniffeld en geschaterd om deze informatie. Sommigen delen deze informatie zelfs met vrienden in de lokale kroeg.

Tot het moment dat een collega, die niet meedoet aan dit ‘klanteninformatie-spel’ maar dit wél allemaal heeft aanschouwd, over deze kwestie vertelt aan de lokale pers.

Als iemand uit de betreffende kroeg het verhaal vervolgens bevestigt, zijn de rapen gaar: niet alleen de lokale kranten halen uit naar het bedrijf, ook de landelijke pers kopt over deze misstand. Het bedrijf komt met naam en toenaam in de krant, in sommige bladen zelfs op de voorpagina.

Dat reputatie te voet komt en te paard gaat, is wel heel erg van toepassing op dit bedrijf. De klanten in kwestie spannen rechtszaken aan tegen het bedrijf, er is ingrijpend omzetverlies door vermindering van opdrachten en er vallen ontslagen. Niet alleen op het bedrijf en de betrokken klanten heeft de schending van de toegezegde en wettelijk beschermde privacy van klanten grote impact, ook een grotere groep van belanghebbenden is door de gebeurtenissen geschokt. Zowel het ‘veiligheidsgevoel’ van klanten en betrokkenen als het vertrouwen in het bedrijf heeft een enorme deuk opgelopen. De morele schade is moeilijk te kwantificeren, maar wat we wél weten is dat de totale financiële schade miljoenen euro’s bedraagt. Het voortbestaan van het bedrijf is in het geding.

Voorbeeld 2: het vriendennetwerk boven alles

In een ander middelgroot bedrijf in een wat grotere stad is onder de werknemers op managementniveau sprake van een ware ‘golf-cultuur’. In het weekend wordt er lustig samen gegolfd en er zijn werknemers die ook samen met hun partners golfvakanties ondernemen.

Het golfen wordt niet alleen geëntameerd omdat het gezellig is, maar ook om zakenrelaties aan te gaan en opdrachten binnen te halen. Kennelijk heeft het samen golfen met verschillende ‘relaties’ een nogal aanzuigende werking en er worden meer en meer klanten binnengehaald via de golf-circuits waarin het management zich beweegt.

Het valt de niet-golfers in toenemende mate op dat je eigenlijk ook moet gaan golfen wil je carrière maken in het bedrijf. Tijdens de lunch wordt er steeds vaker over golf gesproken, en over wat zich nu weer allemaal heeft afgespeeld op de golf-course het afgelopen weekend, hoe het zit met de handicaps bijvoorbeeld en wie er gewonnen en verloren hebben, en hoe geweldig de borrel na afloop was.

Bij sollicitatieprocedures duiken als kandidaten voor de vacante functies met grotere regelmaat golf-contacten op uit het circuit van het management, en ook steeds vaker worden die kandidaten gekozen. En dit terwijl diverse leden van de sollicitatiecommissies, zoals HR-managers, de stellige en op strikt professionele gronden gebaseerde overtuiging hebben dat de niet-golfende kandidaten in een aantal gevallen toch écht beter geschikt zijn voor de functies.

Echter, op het moment dat de HR-managers protesteren tegen de gang van zaken wordt hen gedreigd met ontslag. Wanneer er enige maanden later zonder enige vorm van procedure een golf-vriend van de CEO als manager op een hoge functie wordt benoemd, is voor twee HR-managers en het hoofd Juridische Zaken de maat vol. Ze stappen naar een externe vertrouwenspersoon en er wordt vervolgens een officieel onderzoek in gang gezet na aangifte van machtsmisbruik en nepotisme. Tijdens de onderzoeksprocedure worden velen uit het bedrijf gehoord.

De conclusies van het onderzoek zijn niet mals. Er wordt een strafrechtelijk onderzoek gestart waaruit blijkt dat er niet alleen sprake is van machtsmisbruik, maar ook van corruptie en fraude. Er bleken op de golf-course allerlei frauduleuze deals te zijn gesloten en bovendien werden er lokale ambtenaren omgekocht. De CEO en een aantal managers op hoog niveau worden strafrechtelijk vervolgd, evenals de betrokken ambtenaren. Ook hier blijft de zaak niet buiten de pers. Er ‘rollen koppen’ en de reputatieschade is groot. De schade voor het bedrijf loopt in de miljoenen.

Integriteit, een kostbare zaak

Deze twee voorbeelden, nogmaals: fictief maar wél realistisch, laten je zien hoe kostbaar integriteit is. Als integriteit te grabbel wordt gegooid kan dit je organisatie een enorme kostenpost opleveren: directe financiële schade, maar ook economische schade. Reputatieschade speelt hierin een cruciale rol. Reputatieschade is vooral morele schade: het vertrouwen is geschaad. Geschonden vertrouwen grijpt altijd diep in, en het kan lang duren voordat dit zich weer herstelt. De financiële gevolgen voor de organisatie en de (direct) betrokkenen zijn in de meeste gevallen groot, en ook de economische gevolgen, zeker als het om bedrijven gaat, zijn niet te onderschatten: het vertrouwen in de markt – dan wel het betreffende marktsegment – loopt meestal een flinke deuk op.

De andere kant van de medaille is echter dat integriteit het enige juiste is dat je kunt doen, met ook nog gunstige effecten: het betaalt zichzelf altijd terug als je betrouwbaar en integer handelt. Niet voor niets bestaan er spreekwoorden als ‘eerlijk duurt het langst’. Integriteit werpt vruchten af, en hoe duurzamer die integriteit, hoe beter! Vertrouwen opbouwen kost tijd, en het behouden vereist consistentie en continuïteit. En dat zijn nu juist de zaken waarmee je een goede reputatie vestigt als organisatie. Investeren in integriteit loont dus!

Wat kan ik zelf doen?

Integriteit is een werkwoord! Dat is de moraal van dit verhaal.

Voor elke organisatie en elk individu geldt dat integriteit altijd aandacht en onderhoud vraagt. En de kunst is natuurlijk ook om te weten wat wel en wat niet integer is. Veel organisaties hebben gedragscodes, maar dan nóg moet je weten hoe je in de praktijk met situaties moet omgaan. Als je maar ergens het idee hebt dat er iets niet klopt, dat er iets niet pluis is in je organisatie, dan is het goed om aan de bel te trekken.

Soms is het echter moeilijk om in te schatten of iets klopt of niet klopt, en daarom is het ook van belang om te leren hoe je dit kunt onderscheiden. En: wat kan ik zelf doen om te voorkomen dat ik in iets stap dat niet klopt?

Natuurlijk is ook de constructieve kant minstens zo belangrijk. Dan gaat het om vragen als: hoe kan ik zorgen dat de organisatie integer blijft, waar moet ik dan op letten? Wat is de rol van mijn eigen handelen hierin?

Darwin on the Job heeft alle expertise en kennis in huis om bedrijven en organisaties op dit gebied te versterken. Er zijn diverse mogelijkheden om via training en coaching de bewustwording van en het goed omgaan met integriteit verder te ontwikkelen:

• Online trainingen via onze Darwin on the Job Academy (met een ‘early adopters’ aanbieding, mis ‘m niet!)
• Coaching (individueel en in teamverband).
• Offline/online live trainingen.

Geef aan hoe je wilt dat we je ondersteunen, we zijn je graag van dienst. Neem contact op.

Online training: Onacceptabel Gedrag op het Werk

Liesbeth Feikema ontwikkelde samen met Darwin on the Job de online training ‘Onacceptabel Gedrag op het Werk: Wanneer is gedrag onacceptabel, en hoe ga je er mee om?’